راهنمای آزمون روانشناسی پیشرفته ریون
آزمون ماتریسهای پیشرونده ریون یکی از آزمونـهای هوشی غیرکلامـی هست که توسط ریون درون انگلستان به منظور اندازه گیری عامل عمومـی ( g ) اسپیرمن ساخته شده است. ریون راه راه عمودی بعد از تهیـه این آزمون پژوهشـهای زیـادی درباره آن بـه عمل آمده و بارها مورد تجدید نظر قرار گرفته است. ریون راه راه عمودی درحال حاضر سه فرم این آزمون به منظور اندازه گیری هوش افراد درون همـه سطوح توانائی- از کودکان 5 ساله که تا بزرگسالان سر آمد- درون دسترس است.
فرم اول آزمون ماتریسهای پیشرونده معیـار(SMP) هست که دارای 60 ماتریس یـاتصویر هست وبه 5 سری 12 تایی تقسیم شده است. نسخه اولیـه این فرم درسال 1938 تهیـه شده ودر سال 1974 فقط تصحیح کوچکی درون سوال اصلی ( 8- B ) آن بـه عمل آمد. درسال 1956 هم درترتیب اصلی سوالات وگزینـه های آن تجدید نظر بـه عمل آمد ولی هیچگونـه تغییری درون جوابهای صحیح سوالات صورت نگرفت . از آن موقع که تا به حال نسخه تجدید نظر شده 1956 به منظور آزمایش هوش افراد دامنـه های سنی 5/6 که تا 65 سال بکار مـی شود. درسطوح سنی پایین تر با اجرای این فرم مـی توان دامنـه های هوشی بالاتر از متوسط را تعیین کرد ولی درون سنین بالاتر ( بزرگسالان ) به منظور تعیین هوشبهر افراد سرآمد بایداز فرم پیشرفته آزمون استفاده کرد.
فرم دوم آزمون، ریون راه راه عمودی ماتریسهای پیشرونده رنگی (CPM) هست که 36 تصویر دارد واکثر آنـها رنگی است. این فرم درون سال 1947 به منظور آزمایش کودکان 5 که تا 11 سال وبزرگسالان عقب مانده ذهنی تهیـه
شد. از آن موقع که تا بحال این فرم تغییری نکرده است. ماتریسهای پیشرونده پیشرفته ( APM )فرم سوم آزمون ریون هست که دارای دو دفترچه هست وبرای سنجش هوش بزرگسالان درخشان ( 11 سال الی بزرگسالی ) بکار گرفته مـی شود.
نسخه اولیـه این فرم با 12 سوال درون دفترچه اول و48 سوال درون دفترچه دوم درون سال 1947 منتشر گردید. درون سال 1962 با تحلیل سوالی کـه آ.ر. فوبس روی سوالات آزمون انجام داد تعداد ماده های دفترچه دوم از48 بـه 36 ماده تقلیل یـافت. ازآن موقع که تا به امروز نسخه تجدید نظر شده 1962 توسط روانشناسان ومحققان بکار گرفته مـی شود.
توصیف ماتریسهای پیشرونده پیشرفته (APM)
این ازمون شامل دو دفترچه وبرای سنجش افراد با توانائی ذهنی متوسط وبالاتر از متوسط ( 11 سال الی بزرگسالی ) بکار گرفته مـی شود. دردفترچه اول 12 سوال ودر دفترچه دوم 36 سوال چاپ شده است. سوالهای مطرح شده درون هر دو دفترچه یکسان هست همگی شامل توالی الگوهای اشکال یـا نمودارهایی هستند کـه بر اساس منطق خاص تنظیم شده اند. آزمودنی حتما هر یک از تصاویر یـا نمودارها را با انتخاب یک تصویر از بین چند تصویر ارائه شده درون پائین صحفه کامل کند. یـافتن پاسخ هر سوال مستلزم آن هست که آزمودنی رابطه بین اجزای تصاویر را کشف کند سپس رابطه کشف شده را به منظور یـافتن جزء ناقص بکار برد.
دفترچه اول بعنوان یک مجموعه تمرینی قبل از دفترچه دوم روی آزمودنی اجرا مـی شود که تا آزمودنی با روش کار وجواب آشنا شود. درضمن مـی توان بـه عنوان یک آزمون کوتاه مدت به منظور مشخص اینکه ازمودنی جزء ده درصد بزرگسالان کم هوش، یـا هشتاد درصد بزرگسالان متوسط ویـا جزء ده درصد بزرگسالان با هوش تست بکار برد. دفترچه دوم مجموعه اصلی آزمون را تشکیل مـی دهد. با توجه با عملکرد آزمودنی دراین دفنترچه مـی توان رتبه درصدی وهوشبهروی را مشخص کرد. سوال های اولیـه دفترچه دوم بسیـار آسان هست ولی بـه تدریج مشکلتر مـی شود بطوریکه سوالهای انتهایی بقدری مشکل هست که کمتری مـی تواند درون یک زمان محدود، پاسخ درست آنـها را پیدا کند.
این آزمون بـه دو صورت فردی وگروهی قابل اجراست. آزمودنیـها مـی توانند سوالات دفترچه اول را درون عرض 10 دقیقه وسوالات دفترچه دوم را درون عرض 40 الی 60 دقیقه پاشـه دهند درون هنجار یـابی این آزمون روی دانش آموزان مقطع راهنمائی ومتوسطه شـهر تبریز آزمون بصورت گروهی اجرا شد وبرای دفترچه اول 10 دقیقه وبرای دفترچه دوم 50 دقیقه فرصت داده شد.
دستورالعمل اجرای آزمون :
الف- بصورت فردی : ریون راه راه عمودی قبل از شروع بـه اجرای آزمون، بریـا کاهش اضطراب ونگرانی احتمالی آزمودنی، ایجاد آمادگی درون او وآشنائی تقریبی با توانائیـهای او مصاحبه مشاوره ای انجام مـی گیرد. و اطلاعات مورد لزوم درون بالای برگ پاسخنامـه یـادداشت مـی گردد.
سپس آزماینده دفترچه اول آزمون را باز وتصویر بالای صفحه اول ( شماره 1 ) را بـه آزمودنی نشان مـی دهد ومـی گوید (( این تصویر را خوب نگاه کنید قسمتی از آن بریده یـا برداشته شده هست )) جای خالی را نشان مـی دهد ومـی گوید (( هر یک از تصاویری کـه در اینجا آمده هست )) تصاویر پائین صفحه را یک بـه یک با انگشت نشان مـی دهد (( مـی تواند جای خالی را پر کند ولی همـه آنـها درست نیست. فقط یکی از هشت تصویر هست که اگر درون جای خالی قرار گیرد مـی تواند تصویر بالای صفحه را هم درون خط افقی وهم درون خط عمودی بـه درستی کامل کند )) انگشت را درون امتداد ردیف های ( افقی ) وستونـها ( عمودی ) حرکت مـی دهد ودر جای خالی نگاه مـی دارد. مـی گوید (( شما آن تصویر را بـه من نشان بدهید )) معمولا آزمودنی بدون دشواری زیـاد مـی فهمد کـه باید چه کار د، بلافاصله شماره 8 را نشان مـی دهد . اگر آزمودنی نتواند پاسخ صحیح را نشان دهد توضیح را که تا آنجا ادامـه مـی دهد کـه کاملا بهفمد کـه چه کار حتما د یـا قضیـه را بگیرد. اگر پاسخ آزمودنی غلط باشد بـه او توضیح مـی دهد کـه چرا غلط هست واز او مـی خواهد کـه پاسخ صحیح را از مـیان تصاویر باقیمانده انتخاب کند.
پس از آنکه آزمودنی پاسخ صحیح را پیدا کرد آزماینده مـی گوید (( بلی درست هست تنـها هیمن تصویر هست که مـی تواند تصاویر بالا را هم درون خط افقی وهم درون خط عمودی تکمل کند )). وقتی آزماینده متوجه شد کـه آزمودنی مسئله را فهمـیده وآنچه را کـه باید انجام دهد را درک کرده وبه سوال یـا مسئله شماره 2 مـی پردازد بـه آزمودنی مـی گوید (( حالا این یکی را جواب بدهید تصاویری را نشان بدهید کـه مـی تواند تصویر بالایی را هم بصورت افقی وهم بصورت عمودی تکمـیل کند )) معمولا درون این مرحله هم مشکلی بوجود نمـی آید براحتی تصویر شماره 4 را نشان مـی دهد. اگر درون این مسئله توضیح اضافی لازم باشد بـه مسئله اول بر مـی گردد وبا دوباره توضیح آن از آن به منظور پاسخگوئی بـه سوال دوم بهره مـی گیرد، مـی گوید (( مانند مسئله اول تصویر انتخاب شده درون مسئله دوم هم حتما تصویر بالائی را هم درون خط افقی هم درون خط عمودی تکمـیل کند )). هیچ توضیح دیگر دهد.
اگر آزمودنی درون هر مرحله از جواب بـه سوالات اشتباه کند قبل ا زپرداختن بـه مسئله بعدی آزماینده بـه او تذکر مـی دهد ومـی گوید (( حتما تصاویر پائین صفحه را بـه دقت نگاه کنید وبخاطر داشته باشید کـه فقط یکی از این تصاویر هست که مـی تواند تصویر بالای صفحه را هم درون خط عمودی وهم درون خط افقی بـه درستی تکمـیل کند )) اگر آزمودنی روی جزئیـات ناچیز دقیق شود آزماینده بـه او مـی گوید (( زیـاد روی جزئیـات نروید چرا کـه تصویر یـا کاملا درست هست یـا کاملا غلط )). بعد از مسئله اول درون بقیـه مسائل اولین پاسخ آزمودنی بـه مسئله چه درست وچه غلط یـادداشت مـی شود.
معمولا افراد کم هوش نمـی توانند پنج مسئله اول را حل کنند امتیـاز آنـها دراین دفترچه کمتراز 6 هست مگر اینکه تصادفا پاسخ تصویر انتخاب کنند. افراد متوسط درحل چهار مسئله اول با مشکل روبرو نمـی شوند اشتباهات آنـها از مسئله پنجم که تا مسئله دهم بوقوع مـی پیوندد. بین آنـها بندرتانی پیدا مـی شوند کـه بتوانند دو مسئله آخر را حل کنند نمره آنـها دراین دفترچه بین 6 الی 10 قرار دارد. افراد با هوش اکثرا مسائل را حل مـی کنند دراین گروه هم کمتری پیدا مـی شود کـه بیش از یک غلط داشته باشد.
بعداز اینکه آزمودنی سوالهای دفترچه اول را پاسخ داد آزماینده دفترچه دوم را بـه آزمودنی مـی دهد ومـی گوید :
(( مسائل این دفترچه شبیـه مسائل دفترچه اول هست جز اینکه تعداد آنـها زیـاد هست وهرچه بـه مسائل پایـانی نزدیکتر مـی شوید مسائل مشکلتر مـی شوند. همـه مسائل را از اول که تا آخر بـه نوبت پاسخ دهید بعداز پاسخگویی بـه یک مسئله ورد شدن از آن، حق برگشت بـه آن مسئله ومسائل قبلی را ندارید. هر اندازه وقت بخواهید دراختیـاز شما گذاشته مـی شود )) اگر خود آزمودنی پاسخها را یـادداشت کند، آزماینده ابتداء یـاد مـی دهد کـه چگونـه پاسخها را روی پاسخنامـه بنویسد. درجریـان اجراء نیز کنترل مـی کند که تا آزمودنی پاسخها را درست درجای مربوطه یـادداشت کند. اکثر آزمودنیـها درعرض 40 الی 60 دقیقه بـه همـه سوالها پاسخ مـی دهند.
ب- اجرا بـه صورت گروهی :
اجرای گروهی درصورتی امکان پذیر هست که شرایط زیر فراهم باشد:
1- مکان مناسب از نظر نور، هوا و حرارت فراهم باشد. دراین مکان فاصله بین صندلی ها تا
اندازه ای باشد کـه آزمودنیـها نتوانند پا سخهای یکدیگر را ببینند.
2- هردودفترچه ازمون وپاسخنامـه بـه تعداد نیـاز قبلا اماده شده باشد.
3- توضیحات بـه گونـه ای باشد کـه برای همـه قابل فهم و شنیدن باشد.
4- ناظران جلسه بـه تعداد کافی حضور داشته وقبلا آمادگی لا زم راب کرده باشد.
روش اجرای آزمون: بعد از ایجاد آرامش آمادگی وانگیزه به منظور پاسخ دادن، دفترچه اول همراه با پاسخنامـه روی صندلی آزمودنیـها گذاشته وگفته مـی شود (( به منظور جواب بـه این آزمون، یک برگ پاسخنامـه بـه شما داده شده همـه پاسخ هایتان را درون آن یـادداشت کنید درون دفترچه هیچ علامتی نزنید یـا چیزی ننویسد. ابتداءمشخصات خودتان را دربالای برگ پاسخنامـه بنویسید )) ناظران جلسه کنترل مـی کنند که تا همـه آزمودنیـها مشخصات خودشان را یـادداشت کنند.
تصریح دستورالعمل :
1- آزمون را که تا آخر بدون وقفه اجرا کنید.
2- درون اجرای آزمون بصورت فردی نیز درصورتیکه آزمودنی توان نوشتن را داشته باشد مـی توان یـادداشت پاسخ ها درون پاسخنامـه را بـه خود آزمودنی واگذار کرد.
3- اگر آزمودنی بـه جای یک پاسخ، دو یـا سه عدد جلوی شماره مربوط بـه تصویر را نوشت، اگر قبل از اتمام آزمون متوجه این عمل شدیم تذکر مـی دهیم فقط یکی از آن اعداد را انتخاب و بقیـه را خط بزند درصورتیکه بعد از اتمام آزمون متوجه شدیم عدد سمت راست را، پاسخ صحیح قلمداد کرده ونمره مـی دهیم.
4- حتما توجه داشت آزمودنی تصاویر را بـه ترتیب شماره جواب دهد وتصویر را جا نیندازد.
5- زمان صرف شده به منظور آزمون را اندازه گیری ودر زیر پاسخنامـه یـادداشت کرد.
6- درون صورتیکه آزمودنی درزمان تعیین شده آزمون را تمام نکند آزمون را متوقف مـی کنیم.
[راهنمای آزمون روانشناسی پیشرفته ریون ریون راه راه عمودی]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Thu, 13 Sep 2018 18:24:00 +0000